Gebelikte Kızamıkçık Hastalığı

Perş. Şub. 26, 2009 5:34 pm

Halk
arasında kızamıkçık olarak bilinen rubella oldukça yaygın görülen bir virus
enfeksiyonudur. Hamilelik sırasında geçirildiğinde bebekte ciddi sorunlara neden
olabilmektedir.

Rubella nedir?
Rubella
(kızamıkçık) döküntüler ile birlikte görülen ateşli bir viral enfeksiyondur.
Genelde çocukluk çağında geçirilen rubella yaklaşık 3 gün kadar sürer ve çoğu
zaman kızamıktan çok daha hafif seyreder. En önemli belirtileri kendisine özgü
yüzden başlayıp vücuda yayılan ve üç gün süren tipik döküntü, hafif ateş,
iştahsızlık, öksürük, baş ağrısı ve eklem ağrısıdır. Döküntü dışındaki
belirtiler hafiftir ve bazen 1-2 hafta kadar sürebilir. Hatta hastalık bazen o
kadar hafif seyreder ki hastalık geçirilip geçirilmediği bile anlaşılamaz.
Rubella erişkinlerde biraz daha şiddetli seyredebilir ve eklem ağrıları
görülebilir. . Hastalık geçirildikten sonra kişide kalıcı bir hasar bırakmaz.
Enfeksiyonu geçiren kişi bağışıklık kazanır ve bir daha rubellaya yakalanmaz.

Hastalığın kuluçka süresi 14-23 gündür. Yani kişi hasta bir bireyle
temas ettikten 14-23 gün sonra belirtiler ortaya çıkar.

Rubella virüsü
hasta kişinin burun ve boğazında bulunur. Hastalık burun ve boğaz salgıları ile
direkt temas ya da hasta kişinin öksürük ve hapşırması ile havaya yayılan
virüsler yolu ile bulaşır. Hasta bir kişi döküntü orataya çıkmadan 1 hafta
öncesi ile döküntüyü takip eden 4 günlük süre içinde bulaştırıcılığa sahiptir.

Rubella günümüzde büyük ölçüde önlenebilen bir hastalıktır ve önlemenin
tek yolu aşılamaktır. Aşı sonrasında kalıcı bağışıklık gelişir. Üreme çağındaki
erişkinlerin çok büyük bir kısmı ya çocukluk çağında geçirdikleri için ya da
aşılandıklarından dolayı rubellaya karşı bağışıklık taşımaktadırlar.

Rubellaya karşı bağışıklık olup olmadığı kanda yapılacak olan serolojik
bir inceleme ile kolaylıkla anlaşılabilir. Rubella IgG pozitif olması o kişinin
kızamıkçığa karşı bağışıklığının olduğunu gösterir.

Gebelikte rubellanın bebek üzerindeki etkileri
nelerdir?
Rubella enfeksiyonu gebelik sırasında geçirildiğinde bebekte
ciddi hasarlara ya da düşüklere neden olabilir. Amerika Birleşik Devletlerinde
1964-65 yıllarında yaşanan salgın sonucunda 20.000'den fazla bebek anomalili
olarak doğmuş, 10.000'den fazla gebelik ise düşükle sonuçlanmıştır.

Rubella aşısının 1969 yılında kullanıma girmesinden sonra ise büyük
salgınlar önlenebilmiştir. Ancak yine de dünyanın değişik bölgelerinde küçük
çaplı salgınlar yaşanabilmektedir. Günümüzde üreme çağındaki pekçok kadının bu
hastalığa karşı bağışıklığının olması nedeni ile rubellaya bağlı doğumsal
kusurların görülme sıklığı son derece azalmıştır.

Anneleri hamileliğin
ilk trimesterında rubella geçiren bebeklerin yaklaşık dörtte biri bir ya da
birden fazla sayıda doğumsal kusur ile dünyaya gelmektedirler. Bu durum
konjenital (doğumsal) rubella sendromu olarak adlandırılır. En sık karşılaşılan
doğum defektleri arasında görme kaybı ve tam körlükle sonuçlanabilen göz
problemleri, işitme kaybı, kalp anomalileri, zeka geriliği, ve serebral palsi
sayılabilir.

Konjenital rubella sendromu olan çocukların önemli bir kısmı
ileriki yaşamlarında yürüme ve öğrenme güçlüğü yaşamaktadırlar.

Öte
yandan gebelikte geçirilen rubella sıklıkla düşük ve ölü doğumlara da neden
olmaktadır.

Bebekte konjenital rubella sendromu ortaya çıkma riski
hastalığın gebeliğin hangi döneminde geçirildiği ile yakından ilgilidir.
Hastalık ne kadar erken dönemde geçirilirse risk o kadar artmaktadır. En büyük
risk ilk trimesterda rubellla geçirilmesidedir. Böyle bir durumda bebeğin
etkilenme ya da düşük olma riski %25-80 arasında değişmektedir. İkinci
trimesterın başlarında geçirildiğinde ise konjenital rubella riski %1 civarına
inmektedir. Yirminci haftadan sonra ise nadiren doğum defektine neden
olmaktadır.

Bazı bebeklerde ise kalıcı olmayan sağlık sorunları
görülebilmektedir. Bunlar arasında en sık karşılaşılan düşük doğum ağırlığıdır.
Ayrıca zaman zaman beslenme problemleri, ishal, zaatürre, menenjit ve anemi gibi
tablolar görülebilir. Geçici kanama bozukluklarına bağlı olarak cillte
mor-kırmızı lekeler olabilir. bebekte karaciğer ve dalak büyümesi saptanabilir.

Konjenital rubella sendromu nasıl tedavi
edilir?
Ne yazık ki konjenital rubella sendromunun belirli bir
tedavisi yoktur. Kan ve karaciğer sorunları gibi yenidoğan döneminde sıkça
karşılaşılan sorunlar çoğu zaman kendiliğinden tedavisiz iyileşir. Görme ve
işitme ile ilgili sorunların bir kısmı ise erken cerrahi ile düzeltilebilir. ya
da en azından daha iyi hale getirilebilir.

Konjenital
rubella sendromu önlenebilir mi?
Evet. Konjenitla rubella sendromu
önlenebilir. Bu nedenle çocukluk çağında kızamıkçık geçirip geçirmediğini
bilmeyen tüm anne adaylarının gebe kalmadan önce kan testi yaptırırark
durumlarını öğrenmeleri yararlı olacaktır. Çok nadiren de olsa bağışıklığı
olmayan kişilerde gebe kalmadan önce aşı yapılması uygun bir yaklaşımdır.

Gebe kaldıktan sonra rubella taraması yapılan ve bağışıklığı olmadığı
saptanan kadınlarda ise aşı yapılamaz. Böyle bir durumda kişi hamileliği
süresince rubella geçiren kişilerden uzak durmalıdır.

Rubella aşısından ne kadar sonra hamile
kalınabilir?
Gebelik planlayan ve aşılanan kadınlarda yakın bir
geçmişe kadar 3 ay süreyle gebeliğe izin verilmemekteydi. Amerikan Hastalık
Kontrol Merkezi (CDC), aşı yaptıran ancak 3 aylık süre içinde gebe kalan
kadınlardan doğan bebekler üzerinde yaptıkları araştırmalarda bu durumun
herhangi bir doğumsal kusura neden olduğu yönünde veri elde edememiş olsa da
potansiyel riskleri nedeni ile 3 ay süre ile gebe kalınmamasını önermekteydi.
Ancak gebe kalmadan önceki 3 ay içinde ya da gebeliğin erken dönemlerinda aşı
yaptıran kadınların incelendiği son araştırmalardan elde edilen verilerin
sonucunda aşıya bağlı konjenital rubella sendromu gelişme riski % 0.5-1.3
arasında bulunmuştur. Bu risk gebeliğin erken dönemlerinde enfeksiyon
geçirilmesi durumunda karşılaşılan %25'lik riskten çok daha düşük olduğu için
günümüzde rubella aşısından sonra 28 gün süreyle korunulması yeterli olarak
kabul edilmektedir.

Ülkemizde kızamıkçık aşısı kabakulak ve kızamık
aşıları ile birlikte olarak tüm çocuklara uygulanmaktadır.