Çocuklarda Sindirim Sistemi Hastalıklarında Endoskopi Kullanımının Yeri ve Önemi

Cuma Ocak 02, 2009 4:24 am

Çocuklarda Sindirim Sistemi Hastalıklarında Endoskopi Kullanımının Yeri ve Önemi

Çocuklarda
Sindirim Sistemi Hastalıklarında Endoskopi Kullanımının
Yeri ve Önemi

Dr Fatih ÜNAL

Dörtçelik Çocuk hastanesi Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Uzmanı /BURSA

Endoskopinin tanımına geçmeden önce, kısaca Latincede endo kelimesinin iç anlamından, oskopi ise
iç
organların aletle incelenmesi anlamına gelmektedir. Gastroskopi ağızdan
ışıklı bir aletle girerek yemek borusu, mide ve incebarsaklara kadar
incelemeye, gerekli ise biyopsi ve müdahale yapamaya, yine kolonoskopi ise makattan
ışıklı
bir cihazla girerek kalın barsakların incelenmesine, biyopsi alınmasına
ve gerekli durumlarda müdahale yapılmasına yarayan alettir.

Çocuk
çocuklarda sindirim sistemi yakınmaları sık olarak karşımıza çıkmakta
ve bu hastalıkların tanı ve tedavisinde endoskopi çocuk
gastroenterolojide sanıldığının aksine daha sık olarak
kullanılmaktadır.

Çocuklarda
tekrarlayan karın ağrıları, kusma atakları, yutma zorluğu, uzamış ishal
atakları ( iki haftayı geçen şekilsiz, yağlı, pis kokulu, miktarı veya
sayısı fazla olabilir), karında şişlik, sindirim sisteminden kanamalar
( hem ağızdan hem de makat bölgesinden kan gelmesi), büyüme ve gelişme
geriliğinin olması gibi belirtiler bazen ciddi bir rahatsızlığın
habercisi olabilir. Bu gibi durumlar karşısında hızlı bir şekilde tanı
koymamız ve tedaviye yönelik çözüm üretmemiz gerekmektedir. Gerekli kan
tetkikleri, ultrasonografik tetkikler ve radyolojik incelemeler yanında
endoskopi ile de hem tanıya tanısal hem de tedavi edici girişimler
yapabilmemizi sağlar.

Sindirim
sisteminin üst kısmından olan kanamaların en sık nedeni midede oluşan
ülser kanamalarıdır. Ülser yoğun bakımda yatan hastada strese bağlı
gelişebileceği gibi bazen de üst solunum yolu enfeksiyonunda kullanılan
aspirin, ibuprofen, kortikosteroid gibi ilaçlar sebebi ile de olabilir,
yine helikobakter pylori gastriti veya ülseri zemininden de kanamalar
görülebilir. İnce barsağın başlangıç kısmından da ülserlere bağlı
kanamalar görülebilir. Doğumsal damarsal malformasyonlar, hemanjiomlar
( sindirim sistemindeki gül lekeleri ) diğer üst sindirim sistemi
kanamasının daha az karşımıza sebepleridir.

Üst
solunum yolu enfeksiyonları sonucu öğürtü ve kusmalarla yemek borusu
alt ucunda oluşan yırtıklar (mallry weis yırtıkları), gastroözefagial
reflü hastalının yemek borusunda yapmış olduğu erozyonlar üst sindirim
sistemi kanamalarının yemek borusuna bağlı sebepleridir.

Yine
kanama pıhtılaşma bozuklukları erken çocukluk çağında sindirim
sisteminden kanamaya neden olabilir. Bu gibi durumlarda gastroskop ile
inceleme yaparak kanamalı çocukta kanamanın yerini tespit edebilir ve
endoskop yardımı ile aynı endoskopi seansında gerekli müdahaleyi yapabiliriz.

Bazen
de üst sindirim sistemi kanaması ciddi bir karaciğer hastalığının
kronik karaciğer hastalıklarının ilk bulgusu olarak karşımıza
çıkabilir. Bu gibi
durumlarda hastanın durumu stabilleştikten sonra hızlı bir şekilde
yemek borusunda oluşan varislere yönelik olarak girişimler yapmak hayat
kurtarıcıdır. Siroz, kronik karaciğer hastalığı, karaciğere giden ve
karaciğerden çıkan damarda tıkanıklık gibi sebeplerle yemek borusu
etrafında oluşan varislerden oluşan kanamalar
yaşamı tehdit edip ani volüm kaybından şok ile çocuğun ölümüne neden
olabilir. Bu yemek borusundaki varisler tespit edilir edilmez gerekli
uygun ortam sağlanıp yemek borusu etrafındaki varisleri söndürmeye
yönelik olarak bant ile varisler boğulmalı eğer o an için bant
sağlanamamış ise varisleri içine ve etrafına varis söndürücü
(siklerozan madde enjekte) edilmelidir.

Uzamış
ishale nedeni olan buğday unundaki gluten isimli proteine karşı alerji
(çölyak hastalığı ) ve diğer incebarsak kökenli emilim bozukluklarının
tanısında da endoskop ile alınacak biyopsinin patolojik incelenmesi
tanı koydurucu özelliğe sahiptir.

Yine
üst sindirim sisteminin incelenmesine yönelik olarak kullanılan
gastroskop yemek borusundaki doğumsal ve sonradan oluşan darlıkların
tespiti ve balon ile dilatasyonu (genişletilmesi) içinde
kullanılmaktadır.

Çocuklar
sık olarak etrafındaki cisimleri ağızlarına götürürler madeni bir para,
toka toplu iğne, nazarlık bazen yüzük olabilmektedir. Bunları
yatabilirler bunlar soluk borusuna kaçabileceği gibi sindirim
sisteminin dar olan kısımlarında da takılı kalabilirler. Bunlar röntgen
filmi ile görülebilirler sindirim sistemini terk edip etmedikleri takip
edilmelidir. Eğer yemek borusu darlıklarından birinde takılmış ise acil
olarak endoskop ile çıkartılmalıdır. Midedeki yabancı cisimler sindim
sisteminin haraketleri ile sindirim sistemini terk edebilir eğer bu
gerçekleşmiyor ve yabancı cisim midede kalıyor ise endoskopik olarak bu
yabancı cisimler çıkartılabilir.

Bazen
beslenme sorunu olan kistik fibrozis hastalığı, kanser, metabolik
hastalık, nörolojik problemleri sebebi ile yutma problemleri yaşayan,
beslenme yetersizliği ve kilo alım problemleri olan hastalara endoskop
ile girilip karın ön duvarından açılan beslenme yolu ile hastanın
beslenmesi başarı ile yapılabilmektedir.

Endoskopi
alt sindirim sistemi hastalıklarının tanısında da kullanılabilmektedir.
İnflamatuvar barsak hastalıkları ( ülseratif kolit ve chron hastalığı),
polip ve soliter rektal ülserlerin tanısında alt sindirim sisteminden
kanamaların yerinin tespitinde kullanılabilmektedir.

Kısaca özetleyecek olursak sindirim sistemi rahatsızlıklarının tespiti ve tedavisinde kullanılan
endoskopi
erişkin gastroenterolojiden sonra çocukluk çağında da yerini almaya
başlamıştır. Bursa Dörtçelik Çocuk Gastroenteroloji Bölümümüzde
endoskopu tanısal amaçla kullanmamızın yanında yemek borusundaki
varislere yönelik olarak bant ligasyonu ve/ veya sikleroterapi
yapılabilmekte, yaban cisimleri gastroskop ile çıkartılabilmekte, sindirim
sisteminden beslenme desteği için perkutan endoskopik gastrostomi
(endoskop ile karın duvarından eslemek için tüp yerleştirilmesi )
işlemleri ve alt sindirim sistemine yönelik kolonoskopik girişimler
yapılabilmektedir.

Her şey yarınları emanet edeceğimiz çocuklarımızın iyiliği ve sağlığı için…

Hoşçakalın

Dr Fatih ÜNAL